περιφερεια

Η περιφερεια της κοιλιάς μου σήμερα είναι 104 εκ

Αυχενική Διαφάνεια

Μοναδική σκέψη κάθε μέλλουσας μαμάς είναι να φέρει στον κόσμο ένα γερό μωράκι. Στην εποχή μας, ευτυχώς η αίσια κατάληξη της εγκυμοσύνης δεν αποτελεί μόνο ζήτημα ευχολογίου και σ' αυτό έχει συμβάλει σημαντικά η Επιστήμη. Η Ιατρική μπορεί πλέον δώσει έγκυρες και έγκαιρα απαντήσεις στους γονείς όσον αφορά στην ανάπτυξη και την υγεία του εμβρύου.

Eξελίξεις της τελευταίας δεκαετίας

Ο τομέας του προγεννητικού ελέγχου έχει εξελιχθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία και δίνει τη δυνατότητα στους ειδικούς να παρακολουθούν ενδελεχώς την εξέλιξη της ενδομήτριας ζωής του μωρού.

Η αυχενική διαφάνεια, μία από τις πρώτες εξετάσεις που περιλαμβάνει σήμερα ο προγεννητικός έλεγχος, αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της προγεννητικής διάγνωσης. Με την εξέταση αυτή μπορούν να διαγνωσθούν σοβαρές γενετικές ανωμαλίες του εμβρύου και, κατ' επέκταση, να προσδιοριστεί εγκαίρως αλλά και με ασφάλεια κατά πόσο το έμβρυο είναι υγιές. Σήμερα αποτελεί εξέταση ρουτίνας, αφού γίνεται σε όλα τα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή εφαρμογή και αποτελεσματικότητα ναι να γίνεται από γιατρό που έχει λάβει τη σχετική εκπαίδευση για τη διενέργεια της.

Δεν συνέβαινε ωστόσο το ίδιο πριν από μια δεκαετία. Τότε ο γιατρός ως μοναδικό «εργαλείο» διάγνωσης πιθανών ανωμαλιών των χρωμοσωμάτων είχε το A-test, την εξέταση αίματος που γινόταν κατά τη 16η-18η εβδομάδα της κύησης, της εξέτασης αυτής ελέγχονταν τα επίπεδα τριών βιοχημικών δεικτών στο αίμα της εγκύου: β-χορειακή γονοδοτροπίνη (β-hCV) και οιστριόλη (E3). Η αξιοπιστία αυτού του τεστ άγγιζε το 60' και το διάστημα στο οποίο γινόταν δεν επέτρεπε ουσιαστικά καμία παρέμβαση, για παράδειγμα, τη διακοπή της κύησης σε περίπτωση που η εξέταση έδινε σοβαρές ενδείξεις για κάποια ανωμαλία στο έμβρυο.

Κύπριος ο «πατέρας» της αυχενικής διαφάνειας

Χάρη στο πλούσιο και ιδιαίτερα «καρποφόρο», όπως αποδείχθηκε, ερευνητικό έργο του κύπριου επιστήμονα Κύπρου Νικολαΐδη, από τις αρχές της δεκαετίας του '90 στην υπηρεσία της μέλλουσας μαμάς τέθηκε μία ακόμη εξέταση. Μια εξέταση μη επεμβατική και ανώδυνη, της οποίας τα ευρήματα αποτελούν για τον ειδικό σημαντικές ενδείξεις για τη διάγνωση χρωμοσωμικών και άλλων ανωμαλιών (π.χ. συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες, διαφραγματοκήλη κ.ά.). Η αυχενική διαφάνεια, η οποία θεωρήθηκε και ως «Η ανακάλυψη της περασμένης δεκαετίας» στον τομέα της Ιατρικής του εμβρύου, φαινομενικά δεν είναι παρά μια απλή υπερηχογραφική εξέταση που γίνεται κατά τη 11 η-12η εβδομάδα της κύησης.

O Θάνος Παράσχος με τον εφευρέτη της εξέτασης
Αυχενικής Διαφάνειας, Κύπρο Νικολαΐδη

Στο ημερολόγιο του προγεννητικού ελέγχου η μέλλουσα μαμά έχει ήδη καταγράψει μία εξέταση με υπέρηχο την 6η εβδομάδα. Σε αυτή, με τη βοήθεια του υπερηχοτομογράφου, είδε τη μαύρη κουκίδα που ο γιατρός κατονόμασε ως «μωρό» και άκουσε τους χτύπους της καρδιάς του. Την ίδια στιγμή ο ειδικός λάμβανε μια πρώτη εικόνα του πλακούντα, της μήτρας και του εμβρύου, του οποίου μάλιστα προσδιόρισε και την ηλικία.

Πως γίνεται η εξέταση

Οι υπέρηχοι τίθενται για μία ακόμη φορά στην υπηρεσία της εγκύου. Ο γιατρός σάς ζητά να ξαπλώσετε, να εκθέσετε σε «κοινή θέα» την κοιλιά σας, για να την επαλείψει με το ειδικό ζελέ πάνω στο οποίο θα κινεί κατόπιν την κεφαλή του υπερηχογράφου. Εσείς, στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή με τον οποίο είναι συνδεδεμένη η κεφαλή βλέπετε το έμβρυο. Την ίδια στιγμή ο γιατρός προσπαθεί να εστιάσει στο σώμα του και ιδίως στη σπονδυλική στήλη του, προκειμένου να κάνει τη μέτρηση (ενδεχόμενη υπερκινητικότητα του μωρού μπορεί να «ταλαιπωρήσει» το γιατρό μέχρι να το βρεί στην κατάλληλη θέση, που θα του επιτρέψει να ολοκληρώσει την εξέταση).

Αυτό που ενδιαφέρει το γιατρό είναι να μετρήσει το πάχος της αυχενικής μοίρας του εμβρύου, δηλαδή το υγρό που υπάρχει κάτω από το δέρμα του, στον αυχένα. Αυτός ο δείκτης μπορεί να προειδοποιήσει τον ειδικό για το Σύνδρομο Down (Μογγολισμός) και άλλες γενετικές και χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Όσο πιο λεπτό είναι το πάχος της αυχενικής μοίρας τόσο πιο μικρός είναι ο κίνδυνος, ενώ όσο πιο μεγάλο είναι το πάχος ,και αντίστοιχα η τιμή του δείκτη, τόσο αυξάνεται πιθανότητα να υπάρχει κάποια ανωμαλία στο έμβρυο. Ο δείκτης θεωρείται φυσιολογικός μέχρι τα 2 χιλιοστά.

Σύνδρομο Down

Όλες οι πληροφορίες που έχουν σχέση με τη δημιουργία και τη λειτουργία του ανθρώπινο οργανισμού είναι καταγεγραμμένες στο DNΑ το οποίο βρίσκεται «αποθηκευμένο» μέσα στ χρωμοσώματα, στους πυρήνες των κύτταρα μας. Ένα άτομο θεωρείται φυσιολογικό χρωμοσωμικά όταν ο αριθμός των χρωμοσώματα, του είναι 46 (διαθέτει δηλαδή 23 ζευγάρια χρομοσωμάτων). Το άτομο με Σύνδρομο Down Μογγολοειδή Ιδιωτεία έχει 47 χρωμοσώματα, αυτό διότι το 21ο ζεύγος χρωμοσωμάτων δεν είναι ζεύγος, αλλά διαθέτει και ένα τρίτο σκέλος (Τρισωμία 21, κατά τους επιστήμονες). Αυτό το πλεόνασμα στα χρωμοσώματα ευθύνεται για Σύνδρομο Down.

Πώς γίνεται η διάγνωση μέσω της συγκεκριμένης εξέτασης; Ο «πατέρας» της εξέτασης της αυχενικής διαφάνειας, Κύπρος Νικολαΐδη αφού παρατήρησε χιλιάδες υπερηχογραφήματα εγκύων, διαπίστωσε ένα σημαντικό εύρημα: τα παιδιά που γεννιούνταν με Σύνδρομο Down είχαν αυξημένη αυχενική μοίρα, το πάχος δηλαδή του υγρού κάτω από το δέρμα του αυχένα τους ήταν μεγάλο. Κατά ανάλογο τρόπο διαπίστωσε έπειτα από μακροχρόνια παρατήρηση ότι τα παιδιά που γεννιούνται με βλάβη στη σπονδυλική στήλη και το νωτιαίο μυελό έχουν διαφορετικό σχήμα κεφαλιού σε σχέση με τα φυσιολογικά.

Ομάδα υψηλού κινδύνου

Το ποσοστό κινδύνου διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας. Στην ηλικία των 20 ο κίνδυνος είναι 1 προς 1.000, δηλαδή στατιστικά μόνο 1 στις 1.000 γυναίκες θα γεννήσει παιδί με Σύνδρομο Down. Δύο δεκαετίες αργότερα οι πιθανότητες να κυοφορεί μια γυναίκα παιδί με τέτοια ανωμαλία αυξάνονται σημαντικά: 1 στις 100 γυναίκες. Ο γιατρός λαμβάνει υπόψη του την ηλικία της μέλλουσας μαμάς, προκειμένου να αξιολογήσει τις τιμές της εξέτασης, όπως επίσης και άλλους παράγοντες (κληρονομικές ασθένειες που έχουν καταγραφεί στην οικογένεια του ζευγαριού, γέννηση παιδιού με κάποιο πρόβλημα, τυχόν προηγούμενες αποβολές της μητέρας), ώστε να αποφασίσει το επόμενο βήμα, να οργανώσει δηλαδή τη σειρά των εξετάσεων που πρέπει να κάνει η μέλλουσα μαμά. Αν κρίνει ότι ο δείκτης δεν ήταν φυσιολογικός, υποβάλλει τη γυναίκα σε αμνιοπαρακέντηση, λαμβάνει δηλαδή αμνιακό υγρό από τη μήτρα της, το οποίο περιέχει κύτταρα του εμβρύου. Η εξέταση του σε ειδικά εργαστήρια επιτρέπει να διαγνωσθούν με απόλυτη ακρίβεια τυχόν χρωμοσωμικές ανωμαλίες.

13η Εβδομάδα Κύησης

Είστε στην 13η Εβδομάδα Κύησης Ηλικία εμβρύου: 11 εβδομάδες Μέγεθος εμβρύου: 65 - 78 χιλιοστάΒάρος εμβρύου: 13 – 20 γραμμάρια (μέγεθος: μισής μπανάνας) Είστε δεκατριών εβδομάδων έγκυος (ή στην δέκατη τέταρτη εβδομάδα κύησης, εάν προτιμάτε να το μετράτε μ’ αυτό τον τρόπο). Πως αναπτύσσεται το μωρό σας: Η μήτρα σας είναι αρκετά μεγάλη τώρα και είναι εμφανές ότι είστε έγκυος.  Η μήτρα σας γεμίζει την πύελο κι αρχίζει να αναπτύσσεται προς το επάνω μέρος της κοιλιάς.   Από τώρα μέχρι και την 24η εβδομάδα κύησης, το μωράκι σας αναπτύσσεται ιδιαιτέρως εντυπωσιακά.  Παρά τις μικρές αναλογίες του, το μωρό σας είναι πλήρως διαμορφωμένο με μοναδικά δακτυλικά αποτυπώματα.  Είναι επίσης ενδιαφέρον η σχετική μείωση στο ρυθμό ανάπτυξης του κεφαλιού, συγκριτικά με το ρυθμό ανάπτυξης του σώματος του μωρού σας.  Τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του διαμορφώνονται ταχύτατα, έτσι τα μάτια έρχονται στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού και τα αυτιά στα πλάγια.  Τα έντερα αναπτύσσονται αρχικά μέσα στον ομφάλιο λώρο, έξω από το σώμα του, αλλά σε αυτό το στάδιο τραβιούνται μέσα στην κοιλότητα της κοιλιάς του εμβρύου. Πως αλλάζει η ζωή σας:  Είστε επίσημα στο δεύτερο τρίμηνο κύησης. Αυτά είναι καταπληκτικά νέα για δύο λόγους. Πρώτον, ο πιθανός κίνδυνος αποβολής έχει μειωθεί σημαντικά, και δεύτερον, πολλές γυναίκες βλέπουνε τα πρώτα συμπτώματα της εγκυμοσύνης να υποχωρούν (όπως η ναυτία), ίσως βελτίωση στη libido σας καθώς και αύξηση στα επίπεδα ενέργειας. Προφανώς έχετε χάσει και την ωραία σας μέση για αυτό είναι καιρός να φοράτε ρούχα εγκυμοσύνης!  Η γέννηση είναι ακόμη μήνες μακριά, ωστόσο το στήθος σας μπορεί  να έχει αρχίσει ήδη να αλλάζει και να γίνεται οζώδες καθώς οι αδένες και οι γαλακτοφόροι πόροι μεγαλώνουν.  Σε αυτό το στάδιο, αρχίζει να σχηματίζεται το πρωτόγαλα (colostrum), το οποίο τρέφει το μωρό σας αμέσως μετά  τη γέννηση, πριν αρχίσει η ώριμη ροή γάλακτος από το στήθος σας. Μην ανησυχείτε εάν το στήθος σας είναι μικρό: μπορείτε  ακόμη να είστε σε θέση να θηλάσετε εάν το θέλετε, σε αυτήν την περίπτωση το μέγεθος πραγματικά δεν έχει καμία σημασία!

Συμβουλή για την μητέρα «Ανακάλυψα την καλύτερη θεραπεία με φρούτα για την καούρα! Μέχρι και τον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης, με ταλαιπωρούσε πολύ η πρωινή ναυτία, η οποία κατόπιν αντικαταστάθηκε από μόνιμη καούρα! Βρήκα ως καλύτερη  φυσική θεραπεία το εξωτικό φρούτο παπάγια, το οποίο ελάττωσε σημαντικά τα συμπτώματα…. και έχει πολύ ωραία γεύση!» Συμβουλή για τον πατέρα «Κάντε παρέα με την σύντροφο σας διάφορες αθλητικές δραστηριότητες (βάδισμα, κολύμπι, γκόλφ, ποδηλασία, τζόκιν), αφού φυσικά ρωτήσετε πρώτα τον γυναικολόγο της.»

Είστε στην 13η Εβδομάδα Κύησης

\ Ηλικία εμβρύου: 11 εβδομάδες Μέγεθος εμβρύου: 65 - 78 χιλιοστάΒάρος εμβρύου: 13 – 20 γραμμάρια (μέγεθος: μισής μπανάνας) Είστε δεκατριών εβδομάδων έγκυος (ή στην δέκατη τέταρτη εβδομάδα κύησης, εάν προτιμάτε να το μετράτε μ’ αυτό τον τρόπο). Πως αναπτύσσεται το μωρό σας: Η μήτρα σας είναι αρκετά μεγάλη τώρα και είναι εμφανές ότι είστε έγκυος.  Η μήτρα σας γεμίζει την πύελο κι αρχίζει να αναπτύσσεται προς το επάνω μέρος της κοιλιάς.   Από τώρα μέχρι και την 24η εβδομάδα κύησης, το μωράκι σας αναπτύσσεται ιδιαιτέρως εντυπωσιακά.  Παρά τις μικρές αναλογίες του, το μωρό σας είναι πλήρως διαμορφωμένο με μοναδικά δακτυλικά αποτυπώματα.  Είναι επίσης ενδιαφέρον η σχετική μείωση στο ρυθμό ανάπτυξης του κεφαλιού, συγκριτικά με το ρυθμό ανάπτυξης του σώματος του μωρού σας.  Τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του διαμορφώνονται ταχύτατα, έτσι τα μάτια έρχονται στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού και τα αυτιά στα πλάγια.  Τα έντερα αναπτύσσονται αρχικά μέσα στον ομφάλιο λώρο, έξω από το σώμα του, αλλά σε αυτό το στάδιο τραβιούνται μέσα στην κοιλότητα της κοιλιάς του εμβρύου. Πως αλλάζει η ζωή σας:  Είστε επίσημα στο δεύτερο τρίμηνο κύησης. Αυτά είναι καταπληκτικά νέα για δύο λόγους. Πρώτον, ο πιθανός κίνδυνος αποβολής έχει μειωθεί σημαντικά, και δεύτερον, πολλές γυναίκες βλέπουνε τα πρώτα συμπτώματα της εγκυμοσύνης να υποχωρούν (όπως η ναυτία), ίσως βελτίωση στη libido σας καθώς και αύξηση στα επίπεδα ενέργειας. Προφανώς έχετε χάσει και την ωραία σας μέση για αυτό είναι καιρός να φοράτε ρούχα εγκυμοσύνης!  Η γέννηση είναι ακόμη μήνες μακριά, ωστόσο το στήθος σας μπορεί  να έχει αρχίσει ήδη να αλλάζει και να γίνεται οζώδες καθώς οι αδένες και οι γαλακτοφόροι πόροι μεγαλώνουν.  Σε αυτό το στάδιο, αρχίζει να σχηματίζεται το πρωτόγαλα (colostrum), το οποίο τρέφει το μωρό σας αμέσως μετά  τη γέννηση, πριν αρχίσει η ώριμη ροή γάλακτος από το στήθος σας. Μην ανησυχείτε εάν το στήθος σας είναι μικρό: μπορείτε  ακόμη να είστε σε θέση να θηλάσετε εάν το θέλετε, σε αυτήν την περίπτωση το μέγεθος πραγματικά δεν έχει καμία σημασία!

Συμβουλή για την μητέρα «Ανακάλυψα την καλύτερη θεραπεία με φρούτα για την καούρα! Μέχρι και τον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης, με ταλαιπωρούσε πολύ η πρωινή ναυτία, η οποία κατόπιν αντικαταστάθηκε από μόνιμη καούρα! Βρήκα ως καλύτερη  φυσική θεραπεία το εξωτικό φρούτο παπάγια, το οποίο ελάττωσε σημαντικά τα συμπτώματα…. και έχει πολύ ωραία γεύση!» Συμβουλή για τον πατέρα «Κάντε παρέα με την σύντροφο σας διάφορες αθλητικές δραστηριότητες (βάδισμα, κολύμπι, γκόλφ, ποδηλασία, τζόκιν), αφού φυσικά ρωτήσετε πρώτα τον γυναικολόγο της.»

ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ 10 και 11

Εβδομάδα 10

Το μωρό σας έχει μεγαλώσει αρκετά. Αρχίζει μία περίοδος γρήγορης ανάπτυξης του εμβρύου. Στις δέκα εβδομάδες το μωρό σας κινδυνεύει πλέον πολύ λιγότερο από τις εξωτερικές επιδράσεις τοξικών και άλλων παραγόντων άρα ο κίνδυνος για συγγενείς δυσπλασίες μειώνεται κατά πολύ. Οι συγγενείς δυσπλασίες συνήθως εμφανίζονται κατά τη διάρκεια των εννέα πρώτων εβδομάδων της εγκυμοσύνης. Ελπίζουμε ότι δεν ξεχνάτε να πίνετε κάθε ημέρα το φυλλικό (φολικό) οξύ, στοιχείο απαραίτητο για την αιμοποίηση στον άνθρωπο αλλά και για την σωστή ανάπτυξη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.

Μετά από 10 εβδομάδες κύησης και κατά τις επόμενες λίγες εβδομάδες θα αρχίσουμε να βλέπουμε κάποιες αλλαγές στην εμφάνισή σας, η κοιλιά σας είναι λίγο πιο στρογγυλεμένη. Πριν τις 10 εβδομάδες οι περισσότεροι δεν θα καταλαβαίνουν ότι είστε έγκυος. Σε περίπου 2 εβδομάδες θα αρχίσετε να ανακουφίζεστε από την πρωϊνή αδιαθεσία. Λίγη υπομονή ακόμη…

Εβδομάδα 11

Το μικρό σας μεγαλώνει όλο και γρηγορότερα. Από την 11η εβδομάδα εγκυμοσύνης το μωρό σας είναι περίπου 4 εκατοστά! Το δέρμα του μωρού σας είναι σαν λεπτό διάφανο χαρτί, αλλά αργά γίνεται μια πολυεπίπεδη μεμβράνη και χάνει μεγάλο μέρος από τη διαφάνειά της. Την παρούσα χρονική στιγμή το μικρό σας είναι σε θέση να ανοίξει και να κλείσει τις γροθιές του και θα αρχίσει να κινείται πολύ έντονα.

Βρίσκεστε σχεδόν στο τέλος του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης σας, στις 11 εβδομάδες, αλλά και πάλι δεν μπορεί να φανεί ότι είστε έγκυος. Η μήτρα σας ακόμα βρίσκετε στο ύψος του ηβικού οστού. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι ενοχλήσεις που πιθανόν να είχατε τις προηγούμενες εβδομάδες στην κοιλιά σας δεν είχαν καμία σχέση με την εγκυμοσύνη σας.

Ξεχάσατε την μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας του μωρού σας; Πρόκειται για μία πολύ σημαντική εξέταση η οποία γίνεται με υπερηχογράφημα. Τα τελευταία χρόνια συνδυάζεται με μέτρηση μίας πρωτεῒνης, τα αρχικά της οποίας είναι PAPP-A. Μας δίνει πολύ σημαντικά στοιχεία για το μωρό σας. Εάν δεν την έχετε κάνει ακόμα, επικοινωνείστε με τον γιατρό σας για να την προγραμματίσετε